مشاور مقام معظم رهبری ضمن ابراز مخالفت ایران با هر گونه حضور آمریکا در منطقه بر تمایل تهران برای برقراری صلح و آرامش در یمن تاکید کرد و به کشورهای اروپایی متذکر شد تا خروج آمریکا از برجام را جبران کنند.
به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل بیستم تیرماه در گفت و گو با شبکه تلویزیونی راشا تودی روسیه که امروز چهارشنبه ۲۷ تیرماه پخش شد، ضمن ابراز مخالفت ایران با هر گونه حضور آمریکا در منطقه بر تمایل تهران برای برقراری صلح و آرامش در یمن تاکید کرد و به کشورهای اروپایی متذکر شد تا خروج آمریکا از برجام را جبران کنند.
متن کامل این مصاحبه به شرح ذیل است:
راشا تودی: همانطور که می‌دانید، بسیاری از شهرها درگیر فوتبال هستند. دیروز نخست وزیر اسرائیل وارد روسیه شد و به تماشای فوتبال رفت. محمود عباس رهبر فلسطین نیز در همان روز به روسیه آمد. هیچ کدام تان به طور رسمی از قبل هماهنگ نکردید. آیا این موضوع اتفاقی بود و هیچ برنامه‌ای از پیش تعیین نشده بود و به طور اتفاقی برنامه‌ها با هم تداخل داشت؟
ولایتی: هیچ ارتباطی بین این ملاقات‌ها در کشور شما و این افرادی که نام بردید نیست. من به طور مستقل و فقط برای گفت و گو با مقام های ارشد و رئیس جمهور پوتین اینجا آمدم. من حامل پیام های رهبری و رئیس جمهوری ایران برای پوتین هستم و فرصتی پیش آمد تا حدود دو ساعت درباره تمام مسائل دو جانبه، همکاری‌های منطقه ای و بین‌المللی صحبت کردیم.
در مورد اوکراین و کریمه ما از مواضع روسیه در رابطه با این مناطق حمایت می‌کنیم
راشا تودی: اخبار مسائل بین‌المللی را دنبال کردید که بزودی آقای پوتین با ترامپ ملاقات خواهد کرد. مطمئن هستم حدس و گمان‌های زیادی از جمله معامله بزرگ و مسائل و زمینه‌های مورد بحث و پیشنهاد فرضی آقای ترامپ به آقای پوتین برای معاوضه سوریه درمورد این ملاقات شنیده اید. تا حدی که شما اطلاع دارید، آیا واقعا موضوعی هست که پشت درهای بسته مورد بحث قرار گیرد؟
ولایتی: این دو موضوع، دو مسأله مستقل از هم است. از یک طرف موضوع اوکراین و شبه جزیره کریمه و از طرف دیگر سوریه. هیچ ارتباطی بین این دو مساله مهم وجود ندارد. ما آمده ایم تا درباره روابط باروسیه در رابطه با همکاری در سوریه صحبت کنیم. در مورد اوکراین و کریمه هم ما از مواضع روسیه در رابطه با کریمه و اوکراین حمایت می‌کنیم.
راشا تودی: درباره مذاکره سوریه، رسانه‌های غربی گزارش می‌دهند که ممکن است اتفاقی بیفتد ولی بسیاری ازتحلیلگران در روسیه خبر می‌دهند که این موضوع در بسیاری از مواضع انجام شده است؛ برای مثال نقش ایران و عملکردش در غوطه شرقی در اوایل امسال ونقش آن درعملیات درعا در جنوب سوریه که محدودتر شده است. می‌شود اینگونه برداشت کرد که ایران در حال حاضر مقداری از آنچه آمریکا و تا حدی اسرائیل درخواست کرده اند، انجام داده است؟
ولایتی: حضور ما درسوریه ربطی به خواسته آمریکا و دیگر کشورهای غربی دنباله رو دیپلماسی آمریکا یا برخی کشورهای منطقه که با دیپلماسی آمریکا درارتباط هستند،ندارد.مادر سوریه بنا به دعوت دولت قانونی هستیم که به دولت و مردم سوریه کمک کنیم. ماازتمامیت ارضی سوریه حمایت می‌کنیم و ما به دولت و ملت سوریه کمک می‌کنیم تا با کمک روسیه و دیگر کشورها با گروه های تروریستی بجنگند. خوشبختانه ما بر دشواری‌ها و مشکلاتی که پیش روی دولت و ملت سوریه بوده اند غلبه کردیم و کاملا معتقدیم که جمهوری اسلامی ایران و روسیه که به صورت قانونی در سوریه حضور دارند باید آنجا باقی بمانند تا پیروزی در برابر گروه‌های تروریستی را حفظ نمایند.اگر ما سوریه را ترک کنیم،آمریکا ومتحدانش به تلاش شان برای حمایت از گروه‌های تروریستی ادامه خواهند داد. بار دیگر دمشق در موقعیتی خطرناک قرار می‌گیرد و بار دیگر ما با تشکیل گروه‌های جدید تروریستی مواجه خواهیم شد.درآنجا حضور داریم تا به دولت سوریه مشاوره دهیم چرا که مسئولیت اصلی دفاع از آن کشور بر عهده دولت و ملت سوریه است.
حضور ما درسوریه ربطی به خواسته آمریکا و یا برخی کشورهای منطقه که با دیپلماسی آمریکا در ارتباط هستند، ندارد
راشا تودی: دکتر ولایتی همانطور که گفتید سیاست ایران با سیاست آمریکا ارتباط و هماهنگی ندارد و من مطمئنم که شما می‌دانید که روسیه تلاش می کند که با همه طرف های حاضر هماهنگ باشد تاهمه نیروهای خارجی ونیروهای روسی، از آن کشور خارج شده و سوریه بتواند امنیتش را خود تامین کند. آیا این موضوع با هدف نهایی ایران در سوریه تطابق دارد؟
ولایتی: می‌دانید که روسیه سیاست خود را دارد و ما نیز دنباله رو سیاست خود هستیم. همکاری‌هایی بین دو طرف با یک هدف مشترک وجود دارد.اگر روابط خاصی بین روسیه و آمریکا وجود دارد،به ما ارتباطی ندارد.مامنافع خود را دنبال می‌کنیم وعلاقمندیم که با کشور دوست خود، روسیه، همکاری کنیم. بنابراین ممکن است دربرخی مسائل، برخی زمینه ها، سیاست مستقلی در منطقه در پیش بگیریم، ولی تلاش می‌کنیم بدون هیچ تضادی همکاری کنیم.
مخالف هرگونه حضور آمریکا در منطقه خود هستیم
راشا تودی: در مورد عملیات فعلی در جنوب سوریه، مساعدت های تاکتیکی بین روسیه و سوریه از یک سو و آمریکا از سوی دیگر – حداقل به شکل عدم دخالت آمریکا– (وجود دارد.) آنها دیگر از گروه های آن منطقه حمایت نمی‌کنند. می‌دانم که تهران به ندرت و تقریباً به هیچ عنوان موافق سیاست های آمریکا در منطقه نیست. آیا شما این عدم دخالت آمریکا و اجازه به دولت سوریه که به همراه روسیه کنترل منطقه را به عهده گیرد را ارج می نهید؟
ولایتی: ما مخالف هرگونه حضور آمریکا در منطقه خود هستیم. اگر آنها بخواهند به سیاست هژمونیک خود ادامه دهند، ما مخالف هژمونی آنها در منطقه خود و تمام مناطق هستیم.اگر ما در مناطق خود حضور داریم، این کاملا قابل درک و حضوری قانونی است. چرا آمریکا تلاش می‌کند که در منطقه ما باشد و زمانی که آنها آنجا هستند،تنها کاری که انجام می دهند و نشان داده اند که انجام می دهند آن است که گروه‌های تروریستی ایجاد می‌کنند، مانند آنچه که خانم کلینتون در دوره صدارت بر وزارت امور خارجه (انجام داد). شخص وی اذعان کرد که در ایجاد گروه های تروریستی در سوریه و عراق مشارکت داشته است. اگر شما به یاد آورید، در آستانه انتخابات آمریکا، رئیس جمهور ترامپ، کلینتون را متهم کرد: شما بودید که گروه های تروریستی را تشکیل دادید.
راشا تودی: بالاخره با ترامپ موافقید؟
ولایتی: در این مورد او می‌خواست که بر خانم کلینتون پیروز شود. زمانی که به قدرت رسید، همان سیاست کلینتون را در پیش گرفت.
راشا تودی: فکر می‌کنید که وجوه مشترک دیگری با ترامپ دارید؟
ولایتی: بین ما و آقای ترامپ هیچ هدف و سیاست مشترکی وجود ندارد.
راشا تودی: آیا دیدگاه‌های مشترکی در مورد چگونگی توسعه در منطقه دارید؟
ولایتی: ما به دنبال آن نیستیم چون می دانیم او سیاست هژمونیک در سراسر دنیا دارد و ما مخالف هرگونه توسعه طلبی و هژمونی آمریکا یا هر کشور دیگر هستیم.
ترامپ در زمان انتخابات آمریکا فقط می‌خواست که بر کلینتون پیروز شود، بعد از به قدرت رسیدن، سیاست کلینتون را در پیش گرفت
راشا تودی: از آنجایی که آمریکا بر حذف نیروهای ایرانی در سوریه پافشاری می کند، به نظر می رسد که با متحدانش در شرق رودخانه فرات جای پای خود رامحکم کرده اند. مطمئنم شما می‌دانید که مشاور فعلی امنیت ملی ترامپ،بولتون، زمانی تشکیل سنّی استان، شِبه کشوری دربرگیرنده بخش هایی از سوریه و عراق، را تبلیغ می کرد. فکر می‌کنید این موضوع هنوز در ذهن واشنگتن است؟ آیا این هدف غایی سیاست (آنها) است؟
ولایتی: ما به آقای ترامپ و آقای بولتون و دیگر دیپلمات‌های آمریکایی گوش نمی کنیم. ما پیرو منافع مردم این منطقه هستیم. ما همکاری نزدیکی با کشورهای دوست منطقه، با سوریه، عراق، لبنان و یمن داریم. اجازه نمی‌دهیم که آمریکا در امور تهران یا کشورهای دوست ما در منطقه دخالت کند. این سیاست اصلی ماست که از آن پیروی می‌کنیم و قصد نداریم این سیاست راهبردی را تغییر دهیم.
راشا تودی: پرسش من این نبود. پرسش من این است که خطری در رجوع آمریکایی ها به’نقشه جایگزین’ خود می بینید؟ مطابق این نقشه سوریه و حتی شاید عراق به چندین کشور تقسیم می شوند و کشوری تشکیل می شود که منافع امنیتی سوریه و همچنین منافع ایران را نیز به خطر می اندازد.
ولایتی: آنها نمی توانند این کار را انجام دهند، چون مردم کشورهای عراق، سوریه ولبنان مخالف هرگونه هژمونی آمریکا هستند و مردم این کشورها به آمریکا اجازه نمی‌دهند که هژمونی خود را تکرار کند و ما هم از این خواسته قانونی مردم در منطقه حمایت می‌کنیم.
رژیم صهیونیستی از مردم دنیا، کمک گدایی می‌کند
راشا تودی: آقای ولایتی، به نظر می رسید که اسرائیل قانع شده و تلاش می کند که دیگران را نیز قانع نماید که ایران به دنبال این است که جای پای خود را درجنوب سوریه برای هدف مشخص حمله به اسرائیل محکم سازد ومطمئن هستم که شما این موضوع راانکار می‌کنید.اگراینطور نیست پس چرا ایران به خصوص اکنون که شانس حمله اسرائیل به کاروان های نظامی (ایران) بالاست به ارسال تسلیحات پیشرفته مانند موشک های زمین به هوا به سوریه ادامه می‌دهد؟
ولایتی: این مردی که رژیم صهیونیستی را ریاست می کند، مثل یک گدا است و از مردم دنیا کمک گدایی می‌کند و مردم به رئیس رژیم صهیونیستی گوش نمی دهند. هر کس به دنبال منافع خودش است. ما (با وجود) اعتراض رژیم صهیونیستی در سوریه هستیم. ما سیاست‌های راهبردی خود را تغییر نخواهیم داد و سیاست راهبردی ما در منطقه کمک به مردم منطقه از جمله عراق، سوریه و لبنان است وارتباطی به رئیس رژیم صهیونیستی ندارد. البته چیزی که همیشه تکرار کرده و می‌گوید چیزی است که هیچ کس به آن گوش نمی‌دهد و ما به آنچه که می‌گوید اهمیت نمی‌دهیم. ما سیاست خود را دنبال می کنیم.
راشا تودی: واضح است که شما سیاست خود را دنبال می‌کنید، اما می‌دانید که روسیه روابط خیلی گرمی با اسرائیل برقرار کرده که به گفته برخی بهترین روابط درتاریخ دو کشور است. تهران چگونه این موضوع را درنظر می گیرد؟ تهران می‌تواند با توجه به نزدیکی مسکو به تل آویو به روسیه اعتماد کند؟
ولایتی: ما به مسکو در مورد سیاست های مشترک مان در منطقه اعتماد می‌کنیم ولی همانطور که گفتم، هر کشوری دنباله رو منافع ملی خود است وما سعی می‌کنیم دیدگاه و سیاست های مشترک منطقه ای را تقویت کنیم.البته این بسیار طبیعی است که ما و روس‌ها در بعضی مسائل سیاست مستقل خود را داشته باشیم. بنابراین مشترکات یا تفاوت‌ها مشکلی به وجود نمی آورند.
در سوریه باقی می مانیم تا زمانی که دولت قانونی سوریه از ما بخواهد که آنجا را ترک کنیم
راشا تودی: هر زمان موضوع کاهش حضور ایرانی ها در سوریه مطرح می‌شود، تحلیل‌گران می‌گویند که روسیه اهرم فشار کافی بر ایران ندارد تا به آنها بگوید چه کنند و شما هم ممکن است با این موضوع موافق باشید. حتی شاید مسکو این موضوع را با ایران مطرح نکند مگر زمانی که اطمینان یابد که تمام طرفهای دیگر نیز که البته حضور غیر قانونی (در سوریه) دارند چنین کرده و نیروهای خود را خارج کنند. آیا فکر می کنید مسکو به اندازه کافی مهارت و سرمایه سیاسی و دیپلماتیک دارد که اطمینان دهد سوریه بار دیگر حکومتی مستقل خواهد داشت؟
ولایتی: ما تاکنون چیزی در مخالفت با حضور ما در سوریه یا منطقه از مقام های روس نشنیده ایم، چون اینجا منطقه ما است و فدراسیون روسیه نیز چنین دیدگاهی دارد. ما همکاری منطقه‌ای داریم و این بدان معنا نیست که در همه بخش های دیپلماسی همخوانی داریم اما در بسیاری از مسائل و بسیاری از زمینه ها رابطه و همکاری نزدیک داریم. در سوریه باقی می مانیم تا زمانی که دولت قانونی سوریه از ما بخواهد که آنجا را ترک کنیم و در غیر این صورت ما بر اساس اجازه و درخواست دولت قانونی سوریه و همچنین عراق آنجا خواهیم بود. عراق از ما خواسته که به عنوان مشاور برای جنگ علیه تروریسم آنجا باشیم. ما از هر گونه کمکی به مردم و دولت های منطقه از جمله سوریه، عراق، یمن، لبنان که از دستمان بر بیاید استقبال می‌کنیم. اگر یمن از ما برای برقراری صلح و آرامش در منطقه کمک بخواهد، درنگ نخواهیم کرد.
راشا تودی: به بحث معامله بزرگ که مصاحبه را با آن شروع کردم، برگردیم. می توان استدلال کرد که فقط آقای ترامپ نیست که می تواند این ایده را به کار بندد ومی توان چنین معامله ای را به بسیاری از کشورهای منطقه مانند سوریه پیشنهاد کرد. نظر ایران در مورد پیشنهاد مشارکت فعالتر سعودی ها در سوریه و به عنوان مثال در بازسازی آن چیست؟
ولایتی: ترامپ مانند آرتیست ها عمل می‌کند، امروز پیشنهادهایی می‌دهد و فردا مخالف همان پیشنهادها می شود، بنابراین هیچکس نمی‌تواند به قول‌های او اتکا کند. ما هم در پی درخواست همکاری از آقای ترامپ نیستیم و نمی‌خواهیم که با ترامپ همکاری کنیم یا دربازی یا هر گونه معامله او در هر نقطه از جهان از جمله خاورمیانه وارد شویم. ما در هیچ بازی یا معامله او مشارکت نخواهیم کرد. به خودش مربوط است که با دنباله روانش در(جهان) دیپلماسی مانند عربستان سعودی، اسرائیل و دیگران همکاری کند. ما سیاست های متفاوتی داریم. سیاست اصلی ما در منطقه همکاری با دولت و مردم عراق، سوریه و لبنان است. ما نمی‌خواهیم وارد هیچ گونه معامله آقای ترامپ شویم، تمام.
ترامپ مانند آرتیست ها عمل می‌کند، امروز پیشنهادهایی می‌دهد و فردا مخالف همان پیشنهادها می شود
راشا تودی: دلیل رسمی سفر شما توضیح در مورد موضع ایران در مورد برجام پس از خروج آمریکا از آن است. ایران تاکنون تاکید کرده که اگر اروپایی ها اقدامات کافی انجام دهند تا برجام باب میل کشور شما شود، در این معامله باقی می ماند. آیا تا کنون به شما مشوق های کافی داده اند تا به پایبندی خود به برجام ادامه دهید؟
ولایتی: ما همکاری‌های نزدیکی با روسیه داریم. آقای ظریف وزیر امور خارجه ما در ارتباط نزدیک با آقای لاوروف (وزیر امور خارجه روسیه) است و به تازگی دیداری در وین داشتند و خیلی با هم همکاری می کنند وهمچنین کشورهای اروپایی سعی می‌کنندکه در این توافق باقی بمانند.اما کشورهای اروپایی باید آنچه ما بعد از خروج غیر قانونی آمریکا از این توافق از دست دادیم، جبران کنند.
راشا تودی: مطمئنم که شما آخرین نتایج نشست سران ناتو در بروکسل را دنبال کردید و این موضوع بسیاری از روس‌ها را از نحوه رفتار ترامپ با شرکای آمریکا بهت زده کرده است. به نظر شما اگر او به روابط خود با اروپایی‌ها به این شکل ادامه دهد، ایران راحت تر می تواند به خواسته های خود از اروپا دست یابد؟ در مصاحبه های پیشین گفتید که وحدت نظری در مورد مسئله ایران در درون اروپا وجود ندارد.
ولایتی: تمام همکاری ها با اروپا در چارچوب مذکور کاملا قابل درک است و ادامه خواهد داشت. اما اقدامی که آنها در ناتو انجام می‌دهند همخوان با تمایلات ما از کشورهای اروپایی نیست. البته اگر آنها بخواهند در ناتو در مورد هر چیز و موضوعی تصمیم بگیرند، به خودشان مربوط می شود ولی ما از خودمان دفاع می کنیم وبدون توجه به رضایت یا عدم رضایت اعضای ناتو، دیپلماسی وسیاست منطقه ای وبین‌المللی خود رادنبال خواهیم کرد.